Natuurontwikkeling langs de IJssel

Langs onze kleinste Rijntak zijn relatief veel natuurwaarden uit vervlogen tijden bewaard gebleven, waaronder verlaten rivierarmen, kronkelwaarden met zandige ruggen en kwelgevoede geulen, bloemrijke oude dijken en restanten hardhoutooibossen.

Dynamische riviernatuur van stromende nevengeulen, actieve zandbanken en afkalvende oevers is daarentegen slechts spaarzaam aanwezig. Enerzijds omdat de IJssel de afgelopen eeuwen te klein is geworden om haar hele dal nog te onderhouden. Anderzijds omdat nagenoeg de hele rivier is vastgelegd tussen stenen oevers en kribben.

Ik heb de afgelopen jaren mogen werken aan meerdere plannen om ook de IJssel weer in beweging te krijgen. Voor Natuurmonumenten heb ik de plannen voor de Velperwaard en de Vaalwaard ontwikkeld. Voor het KRW-programma heb ik in 2016 negen nevengeulen mogen ontwerpen. Waarvan er inmiddels acht zijn aangelegd. 


Boven-IJssel

Velperwaard

2007 - 2017

Ontwerp natuurontwikkelingsplan "Rivierklimaatpark" Velperwaard

In 2007 is een eerste "perspectief" op de natuurontwikkelings-opgave voor de Velperwaarden geschetst in de vorm van ene brochure.

In samenspraak met de andere eigenaren zijn in de jaren daarna de plannen verder uitgewerkt tot een inrichitngsplan (Voorlopig Ontwerp, april 2013) en een Definitief Ontwerp (2016). 

Er was veel inspanning nodig alvorens de vergunningen verleend waren. In 2017 start de uitvoering.

Natuurmonumenten


Emptepol Westervoort

2007

Inrichtingsschets Emptepol. Ontwerpstudie voor herinrichting voormalig steenfabrieksterrein in IJsseluiterwaarden nabij Westervoort, Duiven. In samenwerking met Adri Voorwinden, Ommeren. 

Dekker van de Kamp

Korevaar


Vaalwaard

2008 - 2016

Natuurontwikkelingsvisie Vaalwaard

Initiatief van Natuurmonumenten om de natuurwaarden in de kronkelwaard van de Vaalwaard (± 55 ha) op te krikken. 

Kern van het ontwerp (mei 2012) is het vergroten van de doorstroming van de oude kronkelwaard tijdens hoogwaters. Om dat te bereiken zijn geulen deels verdiept tot in het zand, en is een stroomgeleidende kade aangelegd. Project uitgevoerd door tactisch benutten van klei en zand.

Project ontwikkeld in samenwerking met JanJaap Tiemersma.

Natuurmonumenten


Ellecomse Polder

 

2010 - 2013

Toekomstvisie vernatting Middachten en Ellecomse Polder

In 2011 is een schetsontwerp/toekomstvisie opgesteld voor de Ellecomse Polder, als grondslag voor een beoogde boerderijverplaatsing, vernatting en natuurontwikkeling. 

Eind 2012 is in samenwerking met Kees Nuyten, Ellecom, een vogelvlucht-impressie opgesteld van de effecten van de aanleg van ecologische verbinding naar de Havikerwaard, een boerderijverplaatsing en vernatting van de landgoed Middachten en de Ellecomse Polder. In opdracht van Waterschap Rijn en IJssel.

Landgoed Middachten

Waterschap Rijn en IJssel


Hof te Dieren

 

2008

Ecologische verbinding Hof te Dieren. 

Presentatie van ecologische overwegingen rond de aanleg van een robuuste ecologische verbinding van IJsselvallei naar Veluwe tussen Dieren en Ellecom. In opdracht van de provincie Gelderland.

Provincie Gelderland


Gelderse Toren

 

2015 - 2017

Uitvoeringsontwerp nevengeul Gelderse Toren (KRW)

Een van de negen nevengeulen ontworpen voor het project KRW-IJssel. In de Gelderse Toren (bij Leuvenheim) is een nevengeul aangelegd door een bestaand zachthoutooibos. Om de geul in te passen door het bos is het tracé aangepast. Helaas kon de broodnodige instroom niet worden aangelegd waardoor de geul nóg niet meestroomt.

Waterschap Vallei en Veluwe

Ploegam / Van de Biggelaar

 


Cortenoever

 

2015 - 2017

Uitvoeringsontwerp nevengeul Reuversweerd / Cortenoever (KRW)

Een van de negen nevengeulen ontworpen voor het project KRW-IJssel. Door reliëfvolgende verlaging van de buitenste en jongste kronkelwaard is een eenzijdig aangetakte nevengeul gerealiseerd. Bij jaarlijkse hoogwaters zal de geul mee kunnen stromen met de IJssel. 

Waterschap Vallei en Veluwe

Ploegam / Van de Biggelaar

Staatsbosbeheer

 



Midden-IJssel

Rammel-

waard

 

2015 - 2017

Uitvoeringsontwerp nevengeul Rammelwaard (KRW)

Een van de negen nevengeulen ontworpen voor het project KRW-IJssel.

 In de Rammelwaard bij Voorst is besloten de bestaande zandplas met de IJssel te verbinden en oude kronkelwaard geul weer uit te diepen tot een nevengeul. De ligging van de geul en de verbinding van de IJssel is zo gekozen dat er bij hoogwaters een optimale doorstroom mogelijk is. 

Waterschap Vallei en Veluwe

Ploegam / Van de Biggelaar

Staatsbosbeheer


Yperenburg

Wilp

 

 

2015 - 2017

Definitief ontwerp nevengeul Wilp-Ypernbrug-De Weerd

Een van de negen nevengeulen ontworpen voor het project KRW-IJssel.

Voor de grote uiterwaarden ter hoogte van de Wilpse klei is een drie kilometers lange meestemmende nevengeul ontworpen. 
Deze geul verbindt twee zandplassen en volgt oude beddingen van de IJssel. Over het eerste deel parallel aan de rivier en over het tweede noordelijke deel langs de voet van de Wilpse kade, onder de A1-snelwegbrug door, terug naar de IJssel. Binnenkaads worden moeraszones herstelt

Dit ontwerp is helaas (nog) niet uitgevoerd (grondposities).

Waterschap Vallei en Veluwe

Ploegam / Van de Biggelaar

 


IJsseloeversDeventer

 

2003 - 2009

Rivierverruiming Deventer: ontwerpstudie en MER

2003: Bijdrage aan ontwikkelingsvisie IJsseloever Deventer, voor HDL Landschapsarchitecten Driebergen

2007: Ontwikkelingskansen Nevengeul De Worp, Deventer. Ecologische en rivierkundige bijdrage aan ontwerp-atelier Belvedére, NIROV en gemeente Deventer over landschappelijke inpassing nevengeul door stadsuiterwaard de Worp en Ossenwaard bij Deventer.

In samenwerking met DN Urbland, Delft.

2008: Uitwerken ontwerp van het PKB-rivierverruimingsproject in de IJsseluiterwaarden rondom Deventer (Bolwerksplas, de Worp, Ossenwaard, Keizers- en Stobbenwaarden, Hengforderwaarden). Lid van ontwerpteam samen met Royal Haskoning en VHP landschapsarchitecten. Verantwoordelijk voor onderbouwing en planning van de nieuwe natuur binnen het projectgebied. Uitwerken beheersvisie en bijdragen aan de milieueffectanalyse. 

Gemeente Deventer

Provincie Overijssel.


Dorperwaard

Terwolde

 

2015 - 2017

Uitvoeringsontwerp nevengeul Dorperwaard / Slichterbreesweerd

Een van de negen nevengeulen ontworpen voor het project KRW-IJssel.

Door de bestaande, geïsoleerde en langzaam volslibbende kleiput "Slichterbreesweerd" in de Dorperwaard bij Terwolde is een meestromende nevengeul ontworpen én aangelegd.

Uitdaging was het inpassen van de geul door het bestaande zeer waardevolle ooibos; op een zodanige manier dat er 'en passant' ook een bij hoogwater goed doorstroombare uiterwaard ontstaat (Stroomlijn).

Waterschap Vallei en Veluwe

Ploegam / Van de Biggelaar

Staatsbosbeheer


Katerstede

 

2012 - 2017

Stroomlijn ontwerp & uitvoeringsontwerp nevengeul Katerstede

Een van de negen nevengeulen ontworpen voor het project KRW-IJssel.

De uitdaging was groot om door de fraaie zachthoutooibos van de Katerstede een meestromende nevengeul te ontwerpen én het bos tegelijkertijd beter doorstroombaar te maken bij hoogwaters. En bovendien de reigerkolonie en beverburchten te sparen.

Daarom zijn de stroomlijnmaatregelen (ontworpen in 2012) gecombineerd met de aanleg van de nevengeul.

Waterschap Vallei en Veluwe

Ploegam / Van de Biggelaar

Staatsbosbeheer


Welsumse Waard

 

2015 - 2017

Uitvoeringsontwerp nevengeul Welsumse Waard

Een van de negen nevengeulen ontworpen voor het project KRW-IJssel.

Deze meestemmende nevengeul verbindt de lade zuidelijke delen van de Welsumse Waard rondom de veerdam naar Olst met de grote verlaagde natuurgebied aan de noordzijde tegenover Fortmond.

Ik heb het ontwerp zodanig weten aan te passen dat de geul over een grotere lengte langs de hoge zandige oeverwal stroomt, alvorens de geul deze rug doorsnijdt. Hierdoor kon een unieke hoge zandige oever worden gerealiseerd die direct naar aanleg al werd benut door oeverzwaluwen en ijsvogels.

Waterschap Vallei en Veluwe

Ploegam / Van de Biggelaar

Staatsbosbeheer


Welsumse Waard

 

2007 - 2010

Natuurontwikkeling Olster en Welsumer waarden

2007 Inrichtingsvisie verondieping zandplas "de Hoge Waard" Welsumerwaarden. Onderdeel van planuitwerking natuurontwikkelingsproject IJsseluiterwaarden Olst-Veessen. In samenwerking met Adri Voorwinden, Ommeren.

In 2010 Optimalisatie projectontwerp uit 2000 tot een meer milieuvriendelijker, duurzamer plan. Bijdrage aan ecologisch toetsing en opstellen startnotitie MER. In samenwerking met Royal Haskoning, Nijmegen.

Dienst Landelijk Gebied Overijssel

 



Beneden-IJssel

Veesser-waarden

 

2013

Herinrichtingsplan IJsseluiterwaard Veessen

Ontwerp van een herstelplan voor de Veesserwaarden, ter compensatie van de schade door de aanleg van een tijdelijke werkhaven en de dijkverlegging door het rivierverruimingsproject Bypass Veessen-Wapenveld.

Het Geldersch Landschap


Vorchter-waarden

 

2015 - 2017

Uitvoeringsontwerp nevengeul Vorchterwaard (KRW)

Een van de negen nevengeulen ontworpen voor het project KRW-IJssel.

Ontwerp aangepast tot een reliëfvolgende verlaging van bestaande kronkelwaard geul. Daarbij de bestaande moeraszone behouden en de door aanleg van uitstroomdrempels de kans voor moeras- en waterplanten vergroot. 

Waterschap Vallei en Veluwe

Ploegam / Van de Biggelaar

Staatsbosbeheer


Wijhe Buiten- waarden

 

2015 - 2017

Uitvoeringsontwerp nevengeul Buitenwaarden Wijhe (KRW)

Een van de negen nevengeulen ontworpen voor het project KRW-IJssel.

Ontwerp voor een meestromende geul door de bestaande zandplas en kleiput, waardoor deze doorstroomt worden én weer in verbinding zijn gekomen met de rivier. 

Tevens stroomlijn ontwerp. Stroombelemmerend ooibos verwijderd waardoor uiterwaard doorstroombaar is bij hoogwater. Ruimte voor nieuwe natuurontwikkeling vastgelegd op interventiekaarten.

Waterschap Vallei en Veluwe

Ploegam / Van de Biggelaar

Staatsbosbeheer


Engelse Werk Zwolle

 

2012 - 2014

Stroomlijnontwerp voor het Engelse werk.

Ontwerp van een maatregelen-pakket om de doorstroom bij hoogwater te vergroten en ruimte voor natuurontwikkeling te maximaliseren. 

Rijkswaterstaat Oost Nederland

Staatsbosbeheer


Uiterwaarden IJssel Zwolle

 

 

2000- 2001

Schetsboek Ontwerpstudie IJsselzone

4 inspirerende schetsen voor een natuurgerichte herinrichting van de IJsselzone, de uiterwaarden van de gemeenten Hattem en Zwolle. In samenwerking met VISTA landschapsarchitecten, Amsterdam.

Gemeente Zwolle

 


Bypass Kampen IJsseldelta

 

 

2005 - 2011

Advies optimalisatie ecologie IJsseldelta, Bypass-Kampen

2005: Ecologische onderbouwing By-Pass Kampen. Analyse en beschrijving natuurkansen van een vijftal planvarianten. In samenwerking met H+N+S Utrecht en Staatsbosbeheer.

2010: Jos Rademakers was lid van ontwerpteam bypass Kampen. In samenwerking met Haskoning, VHP en H+N+S. Landschapsecologische input in ontwerp. Bijdrage aan workshops en presentaties. Advisering over ecologische deeladviezen als landschapsecologische analyse, beheerplan, vegetatiereeksen en natuurtoetsen.

2011: Toetsing ecologische deelproducten ten behoeve van het uitvoeringsbesluit. In een schriftelijk advies is aangegeven hoe een consistenter en inhoudelijk hoogwaardiger product kan worden geleverd.

Staatsbosbeheer

H+N+S Landschapsarchitecten

Tauw

Royal Haskoning

 


Zwarte Meer

 

 

1991

Scenario-studie Zwarte Meer / Keersluis Ramspol

 

 

 Rijkswaterstaat Bouwdienst